Hôm nay, chúng ta lại tìm hiểu về 1 thiết bị mới. Nó có rất nhiều tên gọi như van chân, chõ bơm, van rọ hút hoặc rọ bơm. Thực chất, nó là thiết bị gì? Chức năng ra sao, bạn hãy cùng theo dõi bài viết nhé.
Van chân là gì?
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng thì các hãng sản xuất đã nghiên cứu và cho ra đời nhiều loại van hơn. Van chân tên tiếng anh là foot valve có lẽ là van công nghiệp có nhiều tên gọi nhất hiện nay. Một số nơi gọi là rọ bơm, chõ bơm, van hút hay van rọ hút, van lúp pê, van đáy… Mặc dù với tên gọi nào thì nó cũng là 1 thiết bị với sự kết hợp hoàn hảo của van một chiều và 1 bộ phận lọc rác. Thường thì bộ phận lọc rác được gọi là lưới mắt cáo. Nếu kích cỡ lưới càng nhỏ thì chất lượng dòng chảy sau khi lọc càng cao.
Van được lắp nhiều lại các đường hút của máy bơm lưu chất hoặc ở dưới cùng của đường ống dẫn. Nhiệm vụ của nó chính là ngăn dòng lưu chất chảy ngược, lọc và ngăn chặn những mảnh rác, mảng tạp chất lớn có thể đi vào đường ống đến bơm làm tắc nghẽn. Đặc biệt nó còn giữ được nước mồi để máy bơm có thể hoạt động.
Trong 1 số hệ thống, chõ bơm còn kết hợp với bơm để duy trì mức áp lực trong hệ thống ống dẫn lưu chất.
Không chỉ trong công nghiệp, rọ hút này còn được tìm thấy trong bể nước, hồ bơi, ao hay những nơi có máy bơm nước. Tuy nhiên, sau 1 thời gian sử dụng thì các lưới mắt cáo của rọ sẽ bị đọng rác và tạp chất làm bít tắc các lỗ lọc nên người dùng phải kiểm tra định kỳ và vệ sinh khi thấy dấu hiệu bất thường.
Van rọ hút sử dụng ở đâu?
Trước khi viết bài này, Thủy Khí Điện thường gặp những câu hỏi như: Lắp chõ bơm ở đâu? Người ta sẽ lắp chõ bơm ở đường ống trước khi dẫn vào máy bơm. Mục đích của nó là vừa loại bỏ những viên sỏi, chất rắn, rong rêu có trong bồn chứa hoặc giếng có thể bị hút vào bên trong đường ống dẫn vừa duy trì áp lực cho ống dẫn nước.
Không chỉ dùng cho các giếng nước, van rọ hút còn dùng cho những hệ thống cần bơm hút chất lỏng từ nơi chứa ở khu thấp lên khu cao. Việc lựa chọn van chân như thế nào cho các công trình thì khách hàng cần cân nhắc và có thể lắng nghe tư vấn của các kỹ sư để chính xác nhất.
Cấu tạo van rọ hút
Một van chân hoàn chỉnh sẽ bao gồm các thiết bị như:
+ Đĩa van: Bộ phận này có dạng hình tròn dùng để đóng mở van. Các đĩa van này có thể vận hành lên xuống nhờ áp suất của nước hoặc nhờ vào trục di chuyển.
+ Thân van: Tùy theo nhà sản xuất mà các model van khác nhau về hình dạng và kích thước. Thân van sẽ được sản xuất từ các vật liệu có độ cứng cáp và chống oxi hóa tốt.
+ Lò xo: Lò xo van sẽ đóng mở van chính xác và nhanh chóng. Đối với các đường ống và chõ hút nhỏ không thể ứng dụng áp lực của dòng thì lực của lò xo là sẽ làm đóng mở van.
+ Trục van: Trục van là dạng trụ tròn. Nó di chuyển tuyến tính trong rọ hút với 1 đầu được gắn với đĩa van để có thể điều khiển đĩa van di chuyển theo mong muốn.
+ Lưới lọc: Bộ phận quan trọng nhất đối với các van chân đó chính là lưới lọc. Bởi nó ngăn chặn hiệu quả sự xâm nhập của các dị vật đi vào hệ thống. Nếu lưới lọc quá lớn hoặc bị hỏng thì những tạp chất sẽ đi vào máy bơm làm buồng bơm và chi tiết bơm bị hỏng.
Nguyên lý hoạt động của chõ bơm
Tương tự như với các loại van khác thì van chân cũng có cách thức hoạt động. Cụ thể như sau:
+ Máy bơm nước sẽ hút chất lỏng thông qua hệ thống các van 1 chiều đi vào bộ lọc hay còn gọi là rọ hút. Bên trong van 1 chiều có lò xo chịu áp lực liên tục nên khi bơm ngừng hút thì van đóng nhanh chóng. Chất lỏng sẽ được lưu giữ trong đường ống hoặc bơm khi dòng chảy ngược có thể xuất hiện. Mục đích của van sẽ giúp ngăn dòng chấy lỏng chảy ngược để bảo vệ bơm và đảm bảo áp lực làm việc của máy bơm. Van còn lọc bỏ các chất cặn lớn để nước đi vào đường ống sạch hơn.
Việc giữ lại 1 lượng chất lỏng trong hệ thống rất quan trọng vì muốn máy bơm hoạt động thì cần phải có lót, mồi chất lỏng. Lượng chất lỏng được giữ làm mồi chứa trong ống đủ để tạo nên sức hút qua bơm. Nếu không có lượng chất lỏng mồi thì máy bơm sẽ không tạo được lực đủ để hút dòng chất vận hành nên dễ hỏng hóc xảy ra.
+ Máy bơm của hệ thống luôn được đặt trên mặt đất bằng phẳng và chõ bơm thì được lắp ở dưới giếng hoặc sâu trong hồ chứa để bơm có đủ nước để làm việc hiệu quả. Nước được dẫn lên trong ống sao cho vượt mức máy bơm và giữ tại van một chiều. Nếu không có van chân thì nước tụt và bơm sẽ chạy không và hỏng nhanh chóng.
Xem thêm: Van búa nước là gì? Tìm hiểu hiện tượng búa nước
Thông số kỹ thuật của van rọ hút
Khi chọn van chân, bạn nên chú ý đến những thông số kỹ thuật như sau:
+ Xuất xứ: Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ…
+ Áp suất làm việc: Dao động từ 5-10-16-20-25 Kgf/cm2
+ Vật liệu: Gang, thép, đồng
+ Nhiệt độ làm việc: Thường thì tối đa 120 độ C
+ Kiểu kết nối: Mặt bích.
Các loại van chân
Người ta phân loại các van chân dựa trên: chất liệu, xuất xứ, kiểu lắp.
Rọ bơm nhựa
Chõ bơm được làm hoàn toàn từ nhựa nhằm để sử dụng trong các đường ống dẫn nước bằng PVC hay UPVC. Chính vì được làm bằng nhựa nên nó ngoài dùng cho ống dẫn nước sạch thì nó còn dùng cho 1 số hệ thống hóa chất.
Chi phí đầu tư để mua sắm foot valve nhựa khá rẻ, do chúng đa phần xuất xứ từ Đài Loan, Trung Quốc có kích cỡ từ DN15 – DN300. Khách hàng chỉ cần lựa chọn hàng chính hãng là đã có thể an tâm sử dụng.
Rọ bơm gang
Chõ hút được làm từ 100% gang dẻo thường có lưới lọc bằng inox nên ưu tiên cho những công việc có nhiệt độ và áp suất cao. Kích cỡ của các chõ hút bằng gang khá lớn từ bé nhất là DN 15 cho đến size lớn nhất là DN1000.
Rọ bơm inox
Đây là loại có vật liệu thân van là gang, đĩa van làm bằng thép và lưới van bằng inox. Kiểu kết nối thông dụng của nó chính là mặt bích. Van có áp làm việc lớn PN16 với 2 kiểu thiết kế, dạng bầu tròn hoặc dạng chữ nhật. Tuy nhiên, giá thành của van sẽ cao hơn nên khi mua, khách cần cân nhắc.
Rọ bơm đồng
Chõ bơm đồng là loại thông dụng nhất hiện nay. Ngoài xuất xứ từ Nhật Bản, Hàn Quốc… thì ở Việt Nam cũng có nhiều công ty sản xuất rọ bơm đồng này. Van được làm hoàn toàn bằng đồng thau. Do kích thước của van nhỏ nên được lắp đặt tại hồ bơi hay bể chứa nước của hộ gia đình với độ chắc chắn và ổn định cao.
Rọ bơm mặt bích
Kiểu lắp mặt bích được phổ biến hơn nhất là khi lắp vào những hệ thống đường ống dẫn có kích thước lớn.
Rọ bơm nối ren
Van rọ hút lắp nối ren thường sử dụng cho các hệ thống ống dẫn nước, dẫn hóa chất có đường kính nhỏ.
Tìm hiểu thêm: Van cổng là gì? Cấu tạo và phân loại
Tính năng của chõ bơm
Một foot valve sẽ được cấu tạo từ nhiều bộ phận khác nhau như: Lưới lọc, gioăng làm kín, thân van, đĩa van, trục van.
Những tính năng của va rọ hút như:
+ Tấm lưới mắt cáo có khả năng lọc và loại bỏ những tạp chất.
+ Các rọ hút này thường là kiểu van 1 chiều nên có thể ngăn chặn chất chảy ngược.
+ Nhiều kích cỡ để có thể kết nối với nhiều hệ thống máy bơm từ DN nhỏ như 15, 20 cho đến các loại DN lớn hơn DN 800.
+ Có rất nhiều vật liệu để sản xuất van: Gang, inox, đồng, nhựa, thép nên tùy vào yêu cầu công việc mà khách hàng có thể lựa chọn loại chống oxi hóa, chống chịu nhiệt hay chịu áp lực…
+ Van rọ hút còn tham gia điều hòa tốc độ hút của bơm sao cho an toàn và đúng với tiêu chuẩn của hệ thống.
Các hãng van chân phổ biến
Trên thị trường có nhiều loại chõ bơm nhưng theo như quan sát của TKĐ thì có 3 hãng là được nhiều người chọn lựa nhất.
Rọ bơm Shinyi
Một số ưu điểm của van Shinyi mà bạn không thể bỏ qua như: Giá thành van rẻ, cấu trúc van nhỏ gọn nên khi lắp đặt rất ít tốn diện tích. Các foot valve được làm từ gang cầu FCD450, Inox 304 hoặc inox 316 nên chống rỉ sét, an toàn cho nguồn nước sạch.
Rọ bơm Wonil
Wonil là hãng sản xuất thiết bị nổi tiếng đến từ Hàn Quốc. Ưu điểm của chõ bơm Wonil đó là: Do làm từ gang nên chịu được lực va đập tốt, rất bền bỉ. Nó có thể dùng cho môi trường nước, nước thải, chất lỏng… khá đa dạng. Điểm vượt trội của các rọ bơm Wonil đó là có chức năng gần giống van một chiều.
Người dùng có nhiều lựa chọn các van chân có kích thước từ: DN 40 cho đến DN 250. Van có áp lực làm việc: 0.98 MPa và áp lực tối đa: 1.5 Mpa. Nhiệt độ làm việc trong khoảng dưới 60 độ C.
Rọ bơm MIHA
Rọ bơm MIHA loại rọ đồng được thiết kế tiêu chuẩn để dùng cho nước sạch. Hãng chú trọng sao cho sản phẩm được Sản xuất theo tiêu chuẩn BS 5154:1991 và hoàn thiện với đường ren tiêu chuẩn BS 21 / ISO 228-1-2000.
Với áp suất 12 bar và nhiệt độ 120 độ C. Van có thể đáp ứng làm việc trong môi trường sinh hoạt thông thường.
Khách hàng có thể chọn chõ bơm đồng Miha ren: ½, ¾, 1, 1 ¼, 1 ½, 2, 2 ½, 3, 4…
Tại sao sử dụng van chân thay vì van 1 chiều
Một số khách hàng lại lựa chọn van 1 chiều để sử dụng thay vì sử dụng chõ bơm. Trên thực tế, việc này lại mang đến rất nhiều rủi ro. Bơm sẽ hút phải những tạp chất hoặc nguy hiểm hơn là chất bẩn đi vào trong đường ống làm tắc nghẽn trầy xước ở bơm và hỏng hóc ở các thiết bị khác trong hệ thống.
Những rủi ro này có thể giảm đi nếu khách sử dụng van chân. Những rọ lọc có lưới mắt cáo giúp lọc và ngăn cản rác trong dòng nước ở đường ống rất hiệu quả. Dòng nước được cung cấp sẽ trở nên sạch sẽ hơn, chất lượng dòng cao hơn nhất là tại các bể nước sinh hoạt. Tùy theo từng đặc điểm của công việc cụ thể mà khách hàng có thể lựa chọn loại van chân làm từ chất liệu khác nhau để sử dụng.
Cách lắp van chân
Sau khi đã sở hữu một van chân theo yêu cầu thì việc tiếp theo đó chính là chú ý đến cách lắp đặt. Bởi việc lắp đúng hay lắp sai nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động làm việc của van.
+ Cần hướng dòng chảy theo chiều thẳng đứng
+ Định hướng van sao cho rọ van nằm trong nguồn nước, có thể là giếng nước, bể, bồn chứa.
+ Sàn ở dưới đất nên cách van 0.75 lần so với kích thước đường kính van từ đáy của bể chứa.
