Bạn đang phân vân không biết nên chọn loại cút hàn nào? Phương pháp hàn lồng hay hàn nối, ứng dụng và ưu điểm của phụ kiện này thì đừng bỏ lỡ bài tổng hợp ngày hôm nay của TKĐ. Tất tần tật những thông tin cần chia sẻ về loại phụ kiện này sẽ được gửi đến các bạn trong bài viết này.
Cút hàn là gì?
Chúng ta vẫn thường nghe nhắc đến cút hàn khi nói về việc xây dựng, thiết lập 1 hệ thống đường ống. Nó chính là 1 phụ kiện dùng kết nối các đường ống lại với nhau tại những điểm chuyển hướng với đường ống để tạo nên các góc độ khác nhau.
Cút được dùng nhiều hơn trong những đường ống có dạng bẻ góc hoặc bo cong với độ chếch được xác định là 90 độ hoặc 45 độ.
Khi lắp, chúng ta cần tính toán và cân nhắc để lựa chọn cút hàn có kích thước bằng với kích thước của đường ống cần nối. Hai đầu được kết nối sẽ thiết kế theo dạng vặn ren hoặc hàn.
Để thích hợp dùng cho nhiều môi trường khác nhau thì chất liệu cút hàn cũng đa dạng hơn: thép mạ, inox, thép đen, thép điện phân… Tất cả các chất liệu đều cần có độ chống ăn mòn tốt, dễ dàng vệ sinh, chống oxi hóa và dùng được trong các môi trường kể cả hóa chất.
Lắp ở các vị trí cần chuyển hướng dòng theo những góc độ bo cong sao cho chúng tương đồng với không gian, vị trí lắp đặt dù là chật hẹp hoặc nguy hiểm.
Tuy là phụ kiện nhưng có vai trò cực kỳ quan trọng. So với những cút nối ren, cút gắn keo thì cút hàn vượt trội hơn về độ bền bỉ, chắc chắn, khả năng chịu áp lực…
Đặc điểm nổi bật của cút hàn
Nói đến cút hàn thì chúng ta không thể quên nhắc đến 4 đặc điểm nổi bật của nó:
+ Cút hàn hiện nay được chế tạo đa dạng, không chỉ về chất liệu mà còn về kích thước. Nhờ đó, nó được lắp đặt và dùng cho nhiều loại đường ống hơn, tại nhiều vị trí và môi trường làm việc khác nhau.
+ Có nhiều dạng cút hàn như: 45 độ, 90 độ, 180 độ (cụ thể chúng tôi sẽ giới thiệu ở phần dưới đây). Chúng ta sẽ lựa chọn để nó phù hợp với hệ thống đường ống 1 cách linh hoạt, tiết kiệm nhất.
+ Cút hàn không chỉ được làm từ thép mà nó còn được làm từ inox, thép nung nóng, thép mạ kẽm, nhựa… Một hệ thống, 1 môi trường thì sẽ dùng 1 loại cút hàn vì nó sẽ liên quan đến tính chất hóa lý cao.
+ Tính chất cuối cùng là cút hàn được hãng chế tạo đúc nguyên khối. Vì thế khi làm việc ở hệ thống đường ống có áp lực lớn, nhiệt độ cao thì các cút hàn có thể phát huy hết chức năng, công dụng, đảm bảo an toàn, mối nối kín khít và không bị rò rỉ.
Thông số kỹ thuật chung của cút hàn
+ Kích thước: DN15 – DN1200
+ Tiêu chuẩn kết nối: ASTM 234, BS, KS, JIS, WPB ANSI B16.9
+ Chất liệu: thép đen, inox, thép mạ kẽm, nhựa PVC, nhựa HDPE
+ Nhiệt độ hoạt động: Từ -20 – 300 độ C.
+ Áp lực hoạt động: PN10, PN16, PN25, PN40
+ Tiêu chuẩn độ dày: SCH10, SCH20, SCH40, SCH80, SCH160
+ Nguồn gốc: Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc…
Phân loại cút hàn
Nếu tìm từ khóa cút hàn trên thị trường thì có hàng trăm kết quả. Sự đa dạng cút hàn sẽ đáp ứng nhu cầu phong phú và ngày càng cao của con người. Tuy nhiên thì chúng ta cũng cần phân chia nó thành các nhóm để tiện cho việc lựa chọn và sử dụng cho từng hệ thống. Chúng ta có thể dựa trên các yếu tố như: Chất liệu chế tạo, kiểu dáng, nguồn gốc sản phẩm, giá thành, hãng sản xuất…
Theo chất liệu chế tạo
Cút hàn thép
Loại đầu tiên mà chúng tôi muốn giới thiệu đến với các bạn chính là cút thép. Nó là phụ kiện ống thông dụng trong các loại cút hàn hiện nay. Người ta sử dụng thép 100% để sản xuất ra nó và dựa trên phương pháp chủ yếu là đúc. Nói đến thép thì chắc chắn chúng ta phải nhắc đến khả năng thích nghi đối với môi trường của nó cực kỳ tốt. Môi trường làm việc có áp suất và nhiệt độ cao, thay đổi liên tục vẫn thích hợp dùng cút hàn thép.
Đặc điểm của cút hàn thép mà người dùng cần biết như sau:
- Tiêu chuẩn sản xuất / vật liệu: ASTM A234 WPB
- Độ dày: SCH40, SCH20 hoặc SCH80
- Kích thước: Từ DN15 đến DN800
- Kết nối làm việc: Kết nối với đường ống và phụ kiện khác thông qua phương pháp kết nối hàn.
- Chủng loại: Được chia thành 2 đó là, bán kính dài (LR – Long Radius Elbow) và bán kính ngắn (Short Radius Elbow)
- Sơn phủ: Bên ngoài được phủ 1 lớp sơn đen chống gỉ (black paint), mạ kẽm nhúng nóng hoặc là mạ kẽm điện phân.
Cút hàn inox
Tiếp theo là cút hàn inox, nó là loại cao cấp nhất bởi được sản xuất hoàn toàn từ inox. Loại này có thể đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của con người về vật liệu, khả năng thích nghi tốt ngay cả trong những môi trường nhiệt độ cao.
Đối với các hệ thống sản xuất đồ uống, thực phẩm thì phụ kiện, chi tiết bằng inox luôn là 1 sự lựa chọn ưu tiên. Vì khi đó, inox chống bám bẩn tốt, dễ dàng vệ sinh, hạn chế oxi hóa, dày dặn và cứng cáp.
Đặc điểm của thiết bị cút hàn inox như sau:
- Độ dày tiêu chuẩn: SCH20, SCH10, SCH40
- Vật liệu: inox 304, inox 201, inox 304L hoặc inox 316L
- Dạng kết nối: Sử dụng phương pháp hàn
Cút hàn nhựa
Cút hàn nhựa là loại ít được dùng nhất, nó chỉ dùng trong 1 số hệ thống đặc biệt cần sự chắc chắn, bền, nhẹ trên đường ống dẫn nhựa.
Người ta dùng 1 que hàn thông dụng hàn cút nhựa này trên đường ống. Nhiệt cao làm cho mối hàn sau khi nguội trở nên chắc chắn, chịu áp lực tốt hơn so với phương pháp dán keo mà chúng ta thường hay sử dụng.
Theo cấu tạo
Nếu phân chia dựa trên đặc điểm cấu tạo thì ta có 3 loại, cụ thể như sau:
Cút hàn 180 độ
Dòng này chuyên dùng cho các hệ thống đặc biệt: Hệ thống chạy song song, hệ thống dẫn các chất áp suất thấp.
Kích thước cút này to gấp đôi so với cút 90 độ, nó thiết kế dạng bo tròn nên dòng chảy đi qua 1 cách dễ dàng, giảm áp lực tác động lên cút.
Cút hàn 90 độ
Dòng cút hàn 90 độ thông dụng nhất. Nó được thiết kế đúc nguyên khối bằng thép, inox và ưu tiên dùng cho các hệ thống, công trình, đường ống. Nó dạng bẻ góc 90 độ, thiết kế sẽ có bo tròn, độ nhẵn cao để giảm được lực ma sát sao cho tốt nhất.
Cút hàn 45 độ
Loại này còn được gọi là cút chếch, nó khá phổ biến trong giới kỹ thuật. Góc nghiêng 45 độ có khả năng chuyển hướng dòng chảy nhưng tỉ lệ đổi hướng này khá thấp, giảm đi áp lực và ma sát của lưu chất khi nó đi qua cút.
Cút này có kích cỡ, thiết kế, hình dáng tương đồng với loại cút 90. Điểm khác nhau chính là góc độ.
Sự đa dạng các loại cút hàn đã mang đến nhiều sự lựa chọn hơn cho người dùng nhất là khi mỗi 1 hệ thống, 1 công việc thì nó lại yêu cầu khác nhau. Vì thế mà phải lựa chọn kỹ càng để tránh lãng phí nhưng vẫn đem lại hiệu quả công việc cao. Chúng ta có thể kết hợp 1 vài loại cút hàn trong 1 hệ thống để tiết kiệm và đạt năng suất hàn tối ưu.
Các phương pháp hàn
Hiện nay, có 2 phương pháp hàn nổi tiếng được giới kỹ thuật sử dụng, đó là:
Hàn đối đầu
Hàn đối đầu là phương pháp được áp dụng phổ biến, dễ dàng, không tốn nhiều thời gian, kinh phí và cũng không đòi hỏi người thi công phải có chuyên môn cao.
Đường hàn sẽ đối đầu liên kết trực tiếp ở giữa hai đường ống hay giữa phụ kiện, đường ống với nhau. Đường hàn này nằm ở khe hở nhỏ giữa 2 đầu ống hoặc phụ kiện, nó được vát cạnh cần hàn và gắn lại với nhau. Khe hở này có tác dụng để cho các chi tiết hàn biến dạng khi hàn, không bị cong vênh. Đường hàn đối đầu có thể xiên góc với trục hoặc thẳng góc.
Hàn lồng áp lực
Phương pháp này có thể thay thế cho những đầu nối thủy lực. Đặc biệt, nó có thể loại bỏ được sự rò rỉ ở mối nối mà đầu nối gặp phải.
Chúng ta sẽ hàn trực tiếp khi đưa 2 đầu cần hành lại với nhau, rất nhanh và tiện lợi nhất là khi không cần vát đầu ống. Hàn lồng cũng tránh được những xỉ hàn bị rơi, đọng lại ở bên trong đường ống.
Tuy nhiên, chi phí cao nên chỉ những trường hợp cần thiết mới áp dụng phương pháp này.
Kỹ thuật cần phải nắm vững các đặc điểm của hệ thống, lựa chọn loại cút hàn và phương pháp hàn sao cho phù hợp. Đây là 1 điều cực kỳ quan trọng vì nó ảnh hưởng đến hiệu quả đối với đường ống và hệ thống.
Ưu điểm của cút hàn
Ưu điểm lớn nhất chính là khả năng kết nối những điểm chuyển hướng của đường ống rất chắc chắn.
+ Nó có thể chịu được nhiệt độ cao, áp suất lớn tương đương với 1 đường ống như bình thường do chất liệu là thép hoặc inox, hợp kim cứng cáp.
+ Độ ổn định, độ bền tốt, khả năng chống ăn mòn, oxi hóa cao nên hạn chế tối đa sự rò rỉ của lưu chất ra bên ngoài.
+ Giá thành phải chăng, đặt mua dễ dàng tại những cửa hàng, đại lý phân phối.
Sử dụng cút hàn cũng đơn giản, không quá khó khăn nên những khách hàng lần đầu tiếp cận có thể cảm thấy thuận tiện.
Ứng dụng cút hàn
Nhu cầu sử dụng phụ kiện đường ống như cút hàn ngày càng tăng cao nhất là để phục vụ cho cả sản xuất và đời sống. Các loại cút: nhựa, thép, inox… với nhiều kiểu dáng, kích cỡ được ra đời nhằm đáp ứng sự đa dạng trong các yêu cầu của con người.
Cút hàn dùng cho các hệ thống ống dẫn nước, ống dẫn xăng, nước thải, dầu khí và 1 số chất lỏng khác. Đối với các hệ thống có áp suất làm việc là PN 16 thì cút hàn đối đầu sẽ được sử dụng. Những hệ thống áp là PN 25 thì cút hàn lồng áp được ưu tiên chọn dùng.
Một số ứng dụng cụ thể mà chúng tôi tổng hợp được đó là:
+ Được dùng trong đường ống dẫn của nhà máy thủy điện, năng lượng, nhiệt điện, năng lượng mặt trời.
+ Ứng dụng tại hệ thống đường ống công nghiệp khí đốt, xăng dầu, các khu vực chuyên khai thác khoáng sản.
+ Nó còn dùng trong lắp đặt ống của nhà máy hóa chất, hỗ trợ lưu thông dòng chất có tính oxi hóa, ăn mòn cao.
+ Nó còn góp mặt trên đường ống chuyển chất nóng chảy của nhà máy luyện kim.
+ Dùng phổ biến tại các ống dẫn và thoát nước tại khu công nghiệp, đô thị, công trình xây dựng…
+ Ứng dụng trong ngành công nghiệp như: cơ khí chế tạo, đóng tàu, sửa chữa ô tô…
Phương pháp lựa chọn cút hàn đúng nhất
Để lựa chọn được cút hàn sao cho phù hợp thì chúng ta phải lưu ý đến 5 yếu tố như sau:
Môi trường
Các môi trường khác nhau thì sẽ dùng các cút hàn có vật liệu khác nhau. Ví dụ như dòng cút hàn inox thì thường sử dụng cho những hệ thống yêu cầu vệ sinh, làm sạch cao. Cút thép thì sử dụng đa dạng hơn so với các cút nhựa. Cút hàn nhựa lại chỉ dùng cho môi trường hóa chất, nước.
Áp suất và nhiệt độ đường ống
Hai yếu tố này sẽ quyết định đến bạn nên chọn loại vật liệu nào, độ dày của phụ kiện ống. Tiêu chuẩn mà chúng ta thường gặp là SCH10, SCH20, SCH40.
Kích thước đường ống
Người dùng cần nắm rõ kích thước đường ống đang sử dụng. Nay có nhiều tên gọi cho kích thước đường ống DN, Phi, Inch… từng đơn vị sẽ có bảng quy đổi giá trị sao cho tương đương nhau.
Tiêu chuẩn đường ống
Đường ống hiện nay có tiêu chuẩn SCH10, SCH20, SCH40 độ dày mỏng của chúng khác nhau. Cần xem đường ống đang sử dụng là bao nhiêu để có thể tìm cho chính xác.
Giá trị của cút nối hàn
Chất liệu và độ dày sẽ ảnh hưởng đến giá cả. Giá của cút nối sẽ do các đơn vị cung cấp phân phối.
Hãy theo dõi Thủy Khí Điện để chờ đón thêm những bài chia sẻ liên quan đến thiết bị hệ thống khí nén, thủy lực bổ ích bạn nhé.
