Những câu hỏi về mã lực chưa được giải đáp luôn là vấn đề khiến bạn băn khoăn. Hôm nay, bạn hãy cùng Thủy Khí Điện tìm hiểu về khái niệm này thông qua bài tổng hợp dưới đây nhé.
Tìm hiểu mã lực
Chúng ta nghe nhắc nhiều đến mã lực ở trên các máy móc hay các phương tiện nhưng nó là gì thì hầu hết chúng ta còn khá mơ hồ.
Mã lực là gì?
Mã lực là 1 đơn vị. Nó chuyên dùng để đo công suất và thường được viết tắt với ký hiệu là HP. HP viết đầy đủ sẽ là Horsepower. Mã lực là công cần thiết để thực hiện nâng 1 vật có khối lượng nặng tầm 75kg lên đạt độ cao 1m trong khoảng thời gian 1 giây. Và vì thế mà người ta quy định rằng cứ 1 Hp sẽ tương đương với 75 kgm/s.
Mã lực không phải là 1 từ dùng trong đời sống mà nó là 1 thuật ngữ. Những năm cuối thế kỷ 18 thì nó được đề cập, sử dụng đầu tiên. Kỹ sư James Watt người Scotland là người đã so sánh giữa sức mạnh của con ngựa kéo và động cơ của hơi nước. Từ đó hình thành nên mã lực. Cụ thể như thế nào? TKĐ sẽ nói rõ ở phần sau nhé.
Lịch sử của mã lực
Động cơ hơi nước phát triển đỉnh cao vào thế kỷ thứ 18. Nó hoàn toàn thay thế cho việc sử dụng sức kéo của ngựa trong mọi công việc như cách trước đây mà con người vẫn thường dùng.
Thomas Savery bắt đầu có ý tưởng so sánh sức kéo của động cơ và con ngựa. Đến năm 1702, ông đưa ra nhận định: Một động cơ có thể tạo ra lực đủ lớn để thực hiện công việc cần thiết trong khi phải sử dụng 8, 10 hay 15, 20 con ngựa để liên tục bảo trì, lưu giữ công việc như vậy.
Từ đó, ông James Watt đã lấy làm cơ sở quảng bá và tiếp thị cho động cơ hơi nước xâm nhập thị trường, làm quen khách hàng.
Ông so sánh sức mạnh của các con ngựa với sức mạnh của 1 hoặc 1 vài động cơ. Ông tính toán được khả năng làm việc của động cơ hơi nước so với việc sử dụng sức ngựa trong 1 công việc giống nhau: Xay ngũ gốc, kéo xe chạy, kéo chở hàng hóa…
Vì thế mà đơn đặt hàng động cơ hơi nước của các nhà máy cho James Watt yêu cầu có 1 động cơ phù hợp 1 con ngựa mạnh nhất. Ông đã thử thách bản thân mình và chế tạo 1 cỗ máy có thể làm việc mạnh mẽ, sản lượng vượt con số mà nhà máy đề ra. Và chính sản lượng cỗ máy đó đã trở thành mã lực.
Khái niệm này cũng bắt đầu được sử dụng nhiều hơn, rộng rãi hơn. Nó phù hợp với nền công nghiệp hơi nước thịnh vượng lúc bấy giờ và duy trì cho đến tận hôm nay. Người ta dùng nó để tính toán cho máy bơm, động cơ điện, tàu thuyền hay trong các xe ô tô, cơ giới, xe máy, van lắp bộ điều khiển, điều hòa không khí… Từ đó, 1HP, 2HP, 3HP… ra đời quen thuộc dần.
Đơn vị mã lực
Chúng tôi có nhắc đến ở trên, tên tiếng anh của mã lực là Horsepower và được viết tắt thành HP. Vì thế mà đơn vị đo mã lực chính là HP.
Khi chúng ta đọc thiết bị, máy móc có hiển thị 2HP, 4 HP, 1HP thì đó là biểu thị công suất của máy 2, 4, 1 mã lực.
Các loại mã lực hiện nay
Trên thị trường, ở mỗi vùng, mỗi quốc gia thì họ lại có những đơn vị được dùng phổ biến khác nhau. Mỗi một ứng dụng, một công việc lại có 1 hệ đo lường xác định, được sử dụng lâu đời. Chúng ta có thể ví dụ như:
Mã lực hệ mét
Khái niệm metric horsepower còn rất mới lạ với nước ta. Đây là loại mà theo tiêu chuẩn DIN 66036 định nghĩa: Một mã lực theo hệ mét là công suất để có thể nâng 1 vật khối lượng 75kg chống lại được lực hấp dẫn của Trái đất trong 1 thời gian xác định là 1 giây.
Một số đơn vị được dùng để chỉ định nghĩa này như: HP (M) (KM, HK, PS, CV, KS, CH) khi dịch nghĩa thì chúng đều chỉ sức ngựa. Các hãng sản xuất Anh sẽ trộn mã lực cơ học và mã lực hệ mét với nhau, tùy thuộc vào xuất xứ của động đang được đề cập, cân nhắc đến.
Mã lực cơ học
Tên tiếng Anh đầy đủ là mechanical horsepower. Nó chính là mã lực thường được dùng để cho công suất của động cơ điện, các loại động cơ khác và luôn ký hiệu là HP (I).
Mã lực nồi hơi
Tên tiếng Anh là boiler horsepower. Nó dùng để chỉ khả năng của lò hơi có thể cung cấp hơi cho những mô tơ hơi nước làm việc. Công suất của lò hơi sẽ tương đương với chính công suất của mô tơ được cấp bởi lò hơi khi sử dụng hơi nước. Thông số này được viết tắt HP(S).
Mã lực điện
Nó được dùng nhiều trong các nhà máy nhiệt điện, thủy điện hay trung tâm sản xuất điện năng. Nó được ký hiệu là HP (E). Người ta sử dụng nó để có thể tính toán được chính xác sản lượng điện sản xuất là bao nhiêu KW, W.
Ở Mỹ, công suất điện đầu ra sẽ được tính bằng horsepower và 1 horsepower sẽ định nghĩa chính xác là 746W.
Mã lực RAC
Nó được 1 tổ chức về ô tô Hoàng gia Anh dùng để đo công suất của ô tô vào năm 1900. Đây là 1 câu lạc bộ tư nhân ở Anh nên phạm vi dùng không được rộng rãi.
Mã lực thanh kéo
Nó có tên đầy đủ là drawbar horsepower, chuyên dùng để đo đạc sức mạnh của 1 đầu máy khi kéo, di chuyển vật, khối hàng, xe lửa, máy kéo nông nghiệp…
Mã lực thủy lực
Loại này được dùng trong việc đo đạc, tính toán công suất của các loại máy đó thủy lực. Nó là đại diện cho công suất cơ học cần thiết để tạo nên 1 tốc độ dòng thủy lực, phục vụ yêu cầu.
Quy đổi mã lực sang các đơn vị khác
Ngày nay, người ta sử dụng nhiều đơn vị công suất hơn, ở mỗi nơi lại chuộng dùng 1 vài đơn vị nhất định nên việc chuyển đổi mã lực sang các đơn vị khác là điều rất cần thiết.
Đầu tiên, mã lực và wat. Một mã lực sẽ tương đương với bao nhiêu wat.
Đó là: 1HP = W
Sau khi nghiên cứu, tính toán, người ta cho rằng 1Hp sẽ bằng với 745,69987158227022 W. Tiện cho việc tính toán ra các thông số thì con người sẽ quy tròn 1HP = 745W và bằng 0,746KW.
Ở Pháp, 1 nước tiên tiến về khoa học kỹ thuật thì lại khác. Họ cho răng 1 HP sẽ bằng 735W và tương đương với 0,735KW. Vì thế mà 1HP = K.
Trong công nghiệp, đời sống thì chúng ta biết 1Kw = 1000W. Tại nước Anh, đây là nơi bắt đầu việc sử dụng mã lực thì họ sẽ có quy đổi mặc định 1HP = 0,746W.
Pháp thì 1Kw = 0,735KW nên giữa 2 nước này có sự chênh lệch với nhau.
Giá trị của một mã lực sẽ có giá trị dao động từ 735 W cho đến 746 W. Vậy thì người ta cho rằng đâu là mã lực chính thống.
Họ sẽ lấy mã lực Anh là chuẩn và thống nhất để sử dụng chung với giá trị quy đổi lập thành bảng: 1 HP = 0,7457 kW, 1 HP= 746 W.
Thứ 2 là mã lực và đơn vị KW, W.
Dựa trên mối quan hệ horsepower và wat thì chúng ta sẽ tính toán horsepower ra KW hay W dễ dàng như:
- 1 HP = 0.746 KW và = 746 W
- 100HP = 74.57 KW
- 20HP = 14.914 KW
- 200 HP = 149.2 KW
- 1000 HP = 745.7 KW
Nhờ vào đó mà việc đọc thông số, chọn lựa thiết bị trong công nghiệp được thuận tiện hơn trước rất nhiều.
Hy vọng bài viết này sẽ mang đến những thông tin bổ ích dành cho người đọc để có thể quy đổi khi cần thiết và trả lời những câu hỏi liên quan đến công suất máy, công suất động cơ.
