RCD được sử dụng trong mạch điện như 1 thiết bị bảo vệ an toàn. Bài viết hôm nay của TKĐ sẽ bật mí 1 số thông tin liên quan đến RCD mà bạn đang tìm kiếm như: Cấu tạo, nguyên lý, ứng dụng hay sơ đồ… cùng đón xem nhé.
RCD là gì?
RCD là 1 thiết bị điện, được viết tắt từ cụm Residual Current Device. Nó dùng để bảo vệ dòng điện dư. Thiết bị này nằm trong nhóm thiết bị UDT bảo vệ được sử dụng nhiều trong các hệ thống điện gia đình, sinh hoạt.
RCD làm việc như 1 bộ phận an toàn, bảo vệ con người khỏi sự cố điện giật, không chỉ thế mà nó còn như 1 cơ chế để ngừa, ngăn chặn việc vô tình làm cháy dây cắm, dây cáp của các thiết bị tiêu thụ điện năng.
Hiện nay, RCD chất lượng sẽ được sản xuất theo tiêu chuẩn IEC 61008 – 1 và IEC 61009 – 1.
Cấu tạo RCD
Một RCD có cấu tạo gồm: 2 dây dẫn điện ở nội khu của cuộn nam châm, 1 cuộn nam châm. Những cặp dây điện khác nhau về dòng điện thì nam châm sẽ đo, nhận biết sự khác nhau để tự ngắt tiếp điểm cấp điện.
Nguyên lý hoạt động của RCD
Nguyên lý RCD như sau: Những thông số đầu vào, đầu ra của dòng điện khi chạy qua máy biến áp sẽ được ghi lại. Nếu giá trị đầu lớn hơn giá trị thứ 2 thì rò rỉ dòng điện xảy ra ngay trong mạch. Các thông số giống nhau, thiết bị không làm việc.
Một dây, 2 dây đầu vào (dây pha, dây không) được kết nối với các khối đầu cuối ở phía trên, Pha và dây số không được kết nối với đầu cực thấp: đặt vào vị trí của tải, ổ cắm điện của ấm điện hay nồi hơi. Nối đất của thiết bị sẽ bằng cáp, bỏ quả RCD.
Khi hoạt động tiêu chuẩn, điện tử chuyển động dọc theo pha dây từ cáp đến vị trí lò sưởi của các ấm, nồi hơi qua thiết bị bảo vệ vi sai. Sau đó có thể xuống đất 1 lần dọc theo đường trung tính, qua RCD.
Tính năng của RCD
RCD được lắp trong mạng cấp điện vì nó có chức năng bảo vệ, chống lại những sự cố như:
+ Đấu dây không đúng quy cách như là xoắn dây điện trong thạch cao mà không có hộp sau. Khi tường bị ẩm ướt, dòng điện chênh lệch sẽ gây rò rỉ vào tường từ các vị trí xoắn này, RCD ngắt điện đường dây cho đến khi vùng đó khô, vữa trát khô, mối nối đã được sửa đúng.
+ Chập dây pha vào thiết bị: Trường hợp này ít gặp nó xảy ra ở trong các bộ phận làm nóng của máy sưởi, máy giặt… và chỉ gặp khi phần tử nhiệt bị nóng lên dưới tác động của dòng điện đi qua.
+ Lắp đặt sai trong bảng điện: Những sai sót nhỏ trong mạch điện cũng sẽ làm thay đổi sự phân bố dòng điện, mất hiệu suất sao của thiết bị.
RCD được kích hoạt vì các lý do khác nhau trong lần kiểm tra sơ đồ kết nối của thiết bị điện gia dụng.
Nếu bạn đang dùng máy giặt được nối 1 ống trong 1 hộp kim loại có vòi nước, hàng xóm nối đất cho hệ thống sưởi, cấp nước thì rò rỉ điện sẽ xuất hiện và RCD hoạt động.
Ứng dụng của RCD
RCD được chọn theo dòng tải điện định mức cũng như ngưỡng cố định của dòng rò vi sai. Không chỉ RCD mà các thiết bị điều khiển, quản lý được dùng trong mạng cung cấp điện đều có danh sách thông số cần thiết để căn cứ mà đưa ra lựa chọn. Chỉ khi lắp, nối đúng cách với mạch cấp điện thì RCD mới mang lại hiệu quả tối đa trong công việc. Nó kích hoạt được cơ chế bảo vệ thiết bị khỏi sự cố.
Ứng dụng RCD trong hộ gia đình, nhất những nhà dùng 1 số lượng lớn thiết bị điện, thiết bị kết nối: nhóm ổ cắm, nhà bếp, phòng tắm. RCD cho dòng điện thấp nhưng giá thành rẻ hơn nhiều so với thiết bị khác.
Tại những nơi như: câu lạc bộ, ký túc xá, chung cư thì dùng RCD chọn lọc chung sẽ tin cậy hơn do việc dùng nhiều loại thiết bị điện. RCD chọn lọc khác với loại bình thường vì thời gian trễ dài của dòng vi sai thấp. Khi RCD cục bộ được kích hoạt trong bất kỳ mạch nào, nó không tắt tất cả hệ thống dây điện cùng 1 lúc, cho phép ngừng cấp nguồn vào 1 nhóm riêng.
Ví dụ như tại vũ trường nếu có sự cố cách điện của thiết bị, bộ khuếch đại tiếp xúc với dây pha, người kỹ thuật sẽ vận hành chạm vào bộ khuếch đại, RCD cục bộ được kích hoạt. Nó ngắt kết nối nhóm thiết bị khuếch đại. RCD chọn lọc không tắt cả nguồn điện vì thế nên ánh sáng chung, khu vệ sinh vẫn bình thường.
Cơ chế kết nối RCD với mạng tương đồng như kết nối cầu dao. Khi có người chạm vào đoạn dây trần hoặc thân của thiết bị có điện áp pha, điện ngay lập tức tắt, lúc đó RCD đã hoạt động.
Sơ đồ kết nối cho RCD và máy
Hiện thì có 2 loại sơ đồ kết nối được dùng nhiều đó là: cơ bản, ưu tiên. Cả 2 đều có thiết kế khá giống nhau để lắp vào bảng điều khiển, đo đếm, phân phối điện.
+ Đối với tùy chọn cơ bản: máy trung tâm -> đồng hồ đo sáng -> RCD.
+ Đối với ưu tiên: máy trung tâm -> bộ đếm đo sáng -> RCD loại chọn lọc -> máy nhóm -> RCD nhóm.
Đây chỉ là trình tự kết nối được khuyến nghị, trên thực tế khi lắp thì con người cần phải xem xét các yếu tố và tính chính xác của sơ đồ.
+ Kết nối pha không đầy đủ RCD: Dây trung tính từ mạng cấp đi qua RCD, lúc này dòng điện phát sinh trong dây trung tính sẽ được coi là vi sai, thiết bị làm việc liên tục.
+ Trong mọi trường hợp, kết nối dây trung tính với đầu nối đất sau khi nó rời RCD có thể xảy ra dòng rò vi sai làm dương tính giả.
+ Khi sử dụng RCD theo nhóm, không cho phép nhảy dây trung tính trên những đầu nối vào vì có thể kích hoạt 1 loại RCD cùng 1 lúc.
+ Nên nhớ, không được phép đấu nối dây trung tính của ổ cắm hay các dây dưới sự điều khiển của RCD với dây nối đất. Vì nó sẽ tạo ra 1 dòng điện vi sai.
Trên đây là những thông tin cơ bản về RCD để khách hàng có cái nhìn tổng quát về nó, cùng theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi về các thiết bị dùng trong mạch điện sắp tới nhé.
